Ryby i owoce morza to smaczne i zdrowe produkty spożywcze, ale nie wszystkie należy jeść, ze względu na zawartość metylortęci. Odpowiedź na pytanie jak często jeść ryby zależy od stężenia szkodliwego związku w rybie. Niektórych ryb lepiej unikać, inne jeść raz w tygodniu, np. karpia. Na szczęście lista ryb, które można jeść często jest długa.
Jak często jeść ryby
Zobacz też jak przechowywać ryby i owoce morza
Pewnie słyszałeś o długowiecznych mieszkańcach wysp japońskich, którzy żyją po sto lat i więcej, a swój matuzalemowy wiek zawdzięczają diecie bogatej w dary morza. Ryby i frutti di mare to produkty zdrowe i powinny zajmować ważne miejsce w prawidłowo skomponowanym jadłospisie. Ale, tak jak z każdym jedzeniem, także i tu należy zachować ostrożność i rozsądek, bo nie każda ryba jest znowu taka zdrowa. Warto wiedzieć jak często można jeść ryby.
Rtęć w rybach
Problem z rybami polega na tym, że zawierają one szkodliwy dla zdrowia człowieka związek chemiczny metylortęć – w różnym stężeniu, w zależności od gatunku. Rtęć w sposób naturalny występuje w środowisku wodnym (w morzach, rzekach, jeziorach i stawach), jednak wzrost zanieczyszczeń na całym globie sprawia, że zawartość metalu w organizmach wodnych żyjątek zaczyna być zbyt wysoki.
Oczywiście nie ma co popadać w paranoję – jedzenie ryb nie zabija, ale np. amerykański Federalny Urząd do spraw Żywności i Leków (FDA) od 2017 r. wydaje rekomendacje co do tego jak często jeść ryby poszczególnych gatunków ze względu na rożną zwartość metylortęci. Powstała ona głównie ze względu na konsumentów szczególnie wrażliwych na niekorzystne substancje ze względu na obniżoną odporność: kobiety w ciąży lub karmiące, małe dzieci, osoby starsze, chorzy na AIDS/HIV, pacjenci w trakcie i po chemoterapii.
Jak często jeść ryby
FDA dzieli ryby i owoce morza na trzy kategorie jeśli chodzi o optymalną wagę i częstotliwość spożywanego mięsa: najlepszy wybór, dobry wybór i zły wybór. Jeśli chodzi o ryby z ostatniej grupy to pamiętaj, że to są tylko zalecenia i decyzja czy znajdą się na Twoim talerzu należy do Ciebie.
- Ryby zaliczane do best choice można/powinno się jeść 2-3 w tygodniu. Waga każdej porcji to 25-35 dkg.
- Ryby z grupy good choice powinno się jeść raz w tygodniu.
- W przypadku kategorii „ryby do uniknięcia”, zaleca się w ogóle rezygnację z konsumpcji.
Zobacz jakie ryby należą do poszczególnych grup
Zły wybór – ryby, których jedzenia lepiej unikać
- Królewska makrela (nie mylić z powszechnie dostępną w Polsce makrelą z Bałtyku)
- Rekin
- Merlin
- Miecznik
- Okoniowiec (tuna bigeye)
- Płytecznik (tilefish)
- Gardłosz atlantycki
Dobry wybór (jedna porcja tygodniowo)
- Halibut
- Hiszpańska makrela
- Karp
- Lucjan
- Szczupak
- Troć
- Tuńczyk biały (,świeży, konserwowy)
- Żabnica
Najlepszy wybór (2-3 porcje tygodniowo)
- Anchovy
- Barwena
- Dorsz
- Flądra
- Kalmary
- Krab
- Krewetki
- Langusta
- Łosoś
- Łupacz
- Okoń morski
- Okoń
- Ostryga
- Makrela atlantycka
- Mintaj
- Pstrąg
- Ryba maślana
- Sardyna
- Sieja
- Sola
- Sum
- Śledź
- Tilapia
- Tuńczyk (świeży, konserwowy)
Od czego zależy zawartość rtęci
Lista nie jest kompletna i generalnie należy traktować ją jako wskazówkę do świadomych zakupów i konsumpcji. Nie jest tak, że jedne gatunki ryb są bardziej podatne na przyswajanie metylortęci od innych. Większe stężenie notowane jest w rybach dużych, długo żyjących, które z czasem absorbują więcej metalu niż rybki mniejsze o krótszym życiorysie. Stąd na liście good choice znalazł się karp.
Jeśli chodzi o Polaków, to ryzyko nadmiernej konsumpcji metylortęci z rybami jest ograniczone, ponieważ po prostu jemy mało ryb. Statystycznie na jednego mieszkańca przypada 12,5 kg ryb rocznie, co w zestawieniu np. z Portugalczykami – 90 kg per capita – pokazuje jaka dzieli nas przepaść od krajów morskich. Na pytanie jak często jeść ryby, prawidłowa odpowiedź brzmi zatem – częściej!